Đặc sắc nét văn hoá dân tộc La Hủ

Người La Hủ vốn là một nhánh của siêu tộc Địch - Khương mà sử sách Trung Quốc gọi là Tây Nhung, gồm các nhóm La Hủ Đen, La Hủ Vàng và La Hủ Trắng. Hãy cùng iGuide.ai tìm hiểu những thông tin về dân tộc La Hủ, Việt Nam nhé!

1. Nguồn gốc lịch sử

- Người La Hủ vốn là một nhánh của siêu tộc Địch – Khương mà sử sách Trung Quốc gọi là Tây Nhung với địa bàn phát tích thuộc miền đất nằm giữa các tỉnh Thanh Hải, Cam Túc, Tứ Xuyên của Trung Quốc ngày nay. Theo Cổng thông tin điện tử tỉnh Lai Châu, những người La Hủ đầu tiên đến cư trú mới cách đây khoảng 10 đời.

- Các nhóm La Hủ gồm: La Hủ Đen, La Hủ Vàng và La Hủ Trắng.

- Về tộc danh: Tên gọi La Hủ có từ đời Thanh. Theo Danh mục thành phần các dân tộc ở Việt Nam được công bố năm 1979, quy định tên gọi là La Hủ.

2. Dân số

Theo Kết quả điều tra thu thập thông tin về tình trạng kinh tế xã hội của 54 dân tộc thiểu số năm 2019 của Ủy ban Dân tộc Việt Nam – Tổng cục Thống kê, dân số người La Hủ tính đến thời điểm 1/4/2019 là 12.113 người, trong đó nam là 6.122 người, nữ là 5.991 người.

3. Ngôn ngữ

Người La Hủ sử dụng ngôn ngữ thuộc nhóm ngôn ngữ Tạng - Miến, thuộc ngữ hệ Hán - Tạng.

4. Phân bố địa lý

Người La Hủ cư trú chủ yếu ở huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu.

5. Đặc điểm chính

Nhà ở của người La Hủ trước đây thường được xây dựng rải rác trên nương và trên núi cao thuộc hai xã Pa Ủ và Pa Vệ Sủ, huyện Mường Tè (Lai Châu). Nhà thường được lợp lá, khi lá vàng, họ lại chuyển đi nơi khác, do đó người La Hủ còn có tên gọi là Xá Lá Vàng. Hiện nay, họ chủ yếu sinh sống trong các ngôi nhà trệt hoặc trình tường bằng đất hoặc ván. Bếp, nhà thờ và giường ngủ của gia đình thường được đặt chung một gian.

Trang phục truyền thống của người La Hủ rất đa dạng. Phụ nữ đội khăn đầu với nhiều chi tiết sặc sỡ, kết hợp cùng vòng chụp đầu, mũ, dây cuốn tóc, và dây len. Họ mặc áo dài tay, cổ tròn thêu hoa văn, với nhiều chi tiết thêu trên thân áo, nách và tay áo. Quần của phụ nữ được làm từ vải tự dệt nhuộm chàm đen. Nam giới người La Hủ mặc trang phục đơn giản hơn, gồm khăn, áo và quần đều nhuộm chàm.

Về ẩm thực, người La Hủ ăn cơm tẻ là chính, kết hợp với các loại rau củ quả, măng, và đặc biệt là các loại củ như củ báng, củ đao, củ nâu, và củ mài. Họ có cách bảo quản thực phẩm như sấy khô, làm măng chua, và phơi khô các loại nấm và mộc nhĩ. Rượu là một phần không thể thiếu trong cuộc sống thường ngày của người La Hủ, đặc biệt trong các dịp lễ, tết, hội hè, đám cưới, và mừng nhà mới. Thói quen hút thuốc cũng phổ biến ở cả nam và nữ.

Lễ tết của người La Hủ có nhiều đặc điểm thú vị. Tết truyền thống (Nhi chê chê) diễn ra từ ngày mùng 1 đến ngày mùng 5 tháng Mười Một. Sau 13 ngày, vào ngày “Nhi chê khó” (ngày rằm), người La Hủ nấu bánh chưng và bánh giày. Họ quan niệm rằng sau ngày Nhi chê khó không được giã bánh giày. Ngoài ra, người La Hủ ở một số nơi còn ăn tết vào một ngày tốt trong tháng 12 hoặc ngày cuối cùng của tháng 12, cũng như ăn tết vào các tháng 3, 6, và có tết cơm mới tổ chức từ tháng Chín đến tháng Mười.

Về tín ngưỡng, người La Hủ thờ cúng tổ tiên, ông bà, cha mẹ đã mất vào các dịp lễ, tết. Họ chỉ thờ tổ tiên một đời và gọi đó là ma nhà.

6. Điều kiện kinh tế

Người La Hủ sống chủ yếu bằng nghề trồng lúa nương, ngô, và sắn, kết hợp cùng chăn nuôi đại gia súc, lợn, và gia cầm. Họ cũng tận dụng khai thác các nguồn lợi tự nhiên thông qua săn bắn, hái lượm, và đánh cá. Ngoài ra, nghề thủ công như đan lát và dệt vải cũng khá phổ biến.

Theo “Đặc trưng cơ bản của 54 dân tộc thiểu số năm 2019” của Ủy ban Dân tộc và Tổng cục Thống kê, Tỷ lệ hộ nghèo: 74,4%; Tỷ lệ hộ cận nghèo: 3,1%; Tỷ lệ thất nghiệp: 1,51%; Tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng, chứng chỉ: 1,7%; Tỷ trọng lao động làm việc trong khu vực phi nông nghiệp: 3,0%; Tỷ trọng lao động làm công việc quản lý hoặc CMKT bậc cao và trung: 0,7%; Tỷ lệ hộ làm nghề thủ công truyền thống: 0,30%.

7. Điều kiện giáo dục

Theo “Đặc trưng cơ bản của 54 dân tộc thiểu số năm 2019” do Ủy ban Dân tộc và Tổng cục Thống kê thực hiện, Tỷ lệ người từ 15 tuổi trở lên biết đọc, biết viết chữ phổ thông: 46,9%; Tỷ lệ người đi học chung cấp tiểu học: 101,9%; Tỷ lệ người đi học chung cấp trung học cơ sở: 77,9%; Tỷ lệ người đi học chung cấp trung học phổ thông: 21,3%; Tỷ lệ trẻ em ngoài nhà trường: 22,1%.

Trên đây là một số những thông tin thú vị về dân tộc La Hủ, Việt Nam. Hãy cùng iguide.ai lên kế hoạch khám phá, gặp gỡ và và trải nghiệm văn hoá với những con người La Hủ trong thời gian tới nhé!

Nguồn:
- Các dân tộc ở Việt Nam (Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia Sự thật)
- Đặc trưng cơ bản của 54 dân tộc thiểu số năm 2019 (Ủy ban Dân tộc và Tổng cục Thống kê)
- Website Ủy ban Dân tộc, Website Báo Nhân Dân
- Kết quả điều tra thu thập thông tin về tình trạng kinh tế xã hội của 54 dân tộc Việt Nam)